Gen Z ở Việt Nam và môi trường làm việc lý tưởng dành cho họ

Đến năm 2025, Gen Z (chỉ những người được sinh ra trong giai đoạn 1997 – 2012) dự kiến sẽ chiếm tới 25% tổng lực lượng lao động tại Việt Nam. Vì thế, để thành công hơn trong việc thu hút và giữ chân nguồn nhân lực trẻ, đầy sáng tạo và tài năng này, các công ty cần tìm hiểu về họ và thiết kế một môi trường làm việc khơi gợi cho họ nhiều cảm hứng.

Vậy Gen Z muốn gì? Họ tìm kiếm động lực ở đâu? Họ khác biệt ra sao so với thế hệ Millennials (hay thế hệ Y, được sinh ra từ 1981 – 1996)? Decision Lab, agency cung cấp dịch vụ nghiên cứu thị trường, đã cùng không gian làm việc chung Dreamplex thực hiện một nghiên cứu mở rộng để tìm kiếm câu trả lời cho việc “phát triển một không gian làm việc tối ưu hoá trải nghiệm cho nhân viên”.

Trong loạt bài viết này, chúng tôi sẽ đào sâu vào kết quả họ tìm được, tập trung vào các hạng mục: công việc, cách làm việc, môi trường công sở, và nhu cầu đề cao tính cá nhân hoá và quyền lựa chọn.

1. Gen Z muốn một môi trường làm việc như thế nào?

Antony Slumbers – chiến lược gia trong lĩnh vực môi trường công sở người Anh – đã phát biểu: “Thứ các công ty cần không phải là một văn phòng, mà là một môi trường làm việc thúc đẩy năng suất, sự kết nối, sáng tạo, và cảm hứng.” Có một quy luật bất thành văn rằng, hầu hết mọi công ty đều xem việc thuê văn phòng là hao tốn chi phí – đặc biệt là trong giai đoạn dịch COVID, khi mà làm việc từ xa đang chiếm ưu thế.

Vậy tại sao các công ty lớn trên thế giới lại mạnh tay đầu tư cho văn phòng của họ? Và tại sao thiết kế không gian làm việc không chỉ giới hạn ở bốn bức tường? Câu trả lời có thể tìm thấy ở Googleplex – nhân tố giúp Google luôn được ca ngợi là nơi làm việc “oách” nhất thế giới. Khi văn phòng được tận dụng đúng cách, nó sẽ không còn là một khoản chi bắt buộc nữa, thay vào đó, sẽ trở thành công cụ giúp công ty khai thác tối đa thế mạnh của nhân viên. Và đó chính là điểm mấu chốt.

2. Những yếu tố tạo nên môi trường làm việc lý tưởng của Gen Z

Bất kỳ cuộc đối thoại nào về xây dựng môi trường làm việc hiệu quả nhất luôn bắt đầu bằng câu hỏi: “Đội ngũ nhân viên muốn một văn phòng như thế nào?”

Đối với các nhân viên Gen Z, yêu cầu tối quan trọng ở một văn phòng hiện nay là sự thoải mái. Điều này bao gồm nhiều yếu tố khác nhau. Bạn My (sinh năm 1998), một đại diện cho nhóm nhân viên này cho hay: “Sự thoải mái đối với bọn mình rất quan trọng. Mình muốn được là chính mình, làm những gì mình thích, và không bị giới hạn bởi những khuôn mẫu gò bó. Và bọn mình cũng không muốn bị phán xét về bề ngoài của mình, hay cách bọn mình làm việc. Chính vì thế những không gian riêng trong văn phòng cũng rất quan trọng đối với bọn mình.”

Tính chuyên nghiệp, hiện đại, và sáng tạo là các yếu tố khác mà khoảng 30% số nhân viên Gen Z đã đề cập tới khi nói về văn phòng lý tưởng. Trong khi đó, nhóm Millennial chú trọng hơn đến một văn phòng có sự yên tĩnh, dễ chịu và có các khu vực giúp họ tập trung cao độ. Kết quả này tương đồng với số liệu thu thập được về cách thức làm việc của Gen Z.

3. Đề cao tính sáng tạo và khả năng phát triển nội dung

Thiết kế văn phòng sáng tạo đi đôi với nhu cầu sáng tạo của Gen Z. Một văn phòng với không gian thu hút có thể là yếu tố chủ chốt khi lựa chọn nơi làm việc. Lý do không chỉ là vì để thỏa mãn phần nhìn, mà còn là cái để họ có thể khoe với người khác rằng, “Văn phòng của tôi xịn thế đấy!” Điều này sẽ bổ trợ mạnh mẽ cho các sáng kiến xây dựng thương hiệu của nhà tuyển dụng.

Một môi trường tạo ra được nhiều “nội dung” để chia sẻ cho thấy làm việc ở công ty bạn hào hứng như thế nào. Theo tờ Wall Street: “Ngày càng có nhiều công ty thiết kế văn phòng với nhiều tác phẩm nghệ thuật vui mắt mà nhân viên hay khách hàng có thể chụp ảnh lại và chia sẻ trên mạng xã hội. Mục đích của việc này là khiến cho thương hiệu của họ trông thời thượng hơn, nhằm thu hút và bắt nhịp với phong cách của các ứng viên, cũng như tăng năng suất làm việc và tính sáng tạo của nhân viên.”

Điều này cũng đòi hỏi văn phòng cần liên tục thích nghi và chuyển mình để luôn giữ được sức hút và tạo ra “nội dung” mới mỗi ngày. Bằng cách lên kế hoạch đăng tải nội dung về không gian làm việc trên mạng xã hội, qua những bài đăng với các cột mốc đáng nhớ, các sự kiện, những buổi liên hoan, sẽ giúp quảng bá văn hoá nơi công sở của bạn, cũng như gia tăng lượng nội dung được tạo ra từ nơi làm việc.

4. “Có thực mới vực được đạo”

Mặc dù chuyện ăn uống thường bị xem nhẹ, nhưng đây là yếu tố rất quan trọng đối với Gen Z. Chỉ cần quan sát các cửa hàng tiện lợi, quán trà sữa, và các tiệm ăn lề đường sẽ thấy tình yêu dành cho ẩm thực luôn là nét đặc trưng của văn hoá Việt Nam. Đối với người trẻ Việt, dù là ở trong- hay gần nơi làm việc, quan trọng nhất vẫn là sự đa dạng về lựa chọn trong khoản ăn uống.

Nhu cầu này có thể được đáp ứng bằng một tủ đựng thức ăn vặt, hoặc nếu văn phòng được trang bị khu vực quầy ăn, hoặc có thức ăn chuẩn bị sẵn thì càng tốt. Dĩ nhiên, các ứng dụng đặt thức ăn đồ uống như Grab, Baemin, Now,… luôn sẵn sàng phục vụ. Nhưng sẽ càng tuyệt vời hơn nếu có thêm nhiều món sẵn có ở ngay trong văn phòng.

So với nhóm thế hệ Millennial, những điểm này quan trọng và thu hút nhóm Gen Z nhiều hơn. Thực tế, số liệu về nhu cầu ăn uống tại văn phòng là điểm khác biệt lớn nhất giữa hai nhóm trong nghiên cứu của chúng tôi. Có đến gần gấp đôi số nhân viên thuộc nhóm Gen Z so với nhóm Gen Y muốn có một tủ thức ăn vặt hay máy bán hàng tự động.

Gen Z cũng chiếm tỉ lệ 24% cao hơn nhóm còn lại với mong muốn có khu vực quầy ăn trong văn phòng. Bên cạnh đó, nhiều nhân viên trong nhóm Millennial muốn có khu vực để ăn chung với nhau hơn, trong khi chỉ có 1 trong 4 nhân viên thuộc nhóm còn lại đồng quan điểm. Đây là những gì ban lãnh đạo một công ty cần quan tâm để thiết kế nơi làm việc tốt hơn.

Bạn My (sinh năm 1998) chia sẻ: “Bọn mình thường dành thời gian trong ngày để nhâm nhi ăn quà vặt và trò chuyện với đồng nghiệp. Vì thế mình muốn có nhiều lựa chọn phục vụ cho nhu cầu này, có thể là ở ngay trong văn phòng, hoặc trong toà nhà mà mình đến làm việc.”

5. Sức khỏe là một trong những ưu tiên hàng đầu

Yếu tố sức khỏe giữ vai trò chủ chốt trong thiết kế văn phòng. Số liệu cho thấy nhóm Gen Z dễ chịu ảnh hưởng bởi áp lực hơn nhóm Millennial đến 51%. Nhu cầu cần được chăm sóc sức khỏe ở những nhân viên thuộc Gen Z cần được chú trọng hơn trong môi trường làm việc, bắt đầu từ không gian văn phòng.

Trước hết, 6 trên 10 nhân viên Gen Z mong muốn văn phòng của họ có chỗ nghỉ trưa. Theo Deloitte: “Ngủ là cách đạt năng suất lao động hiệu quả nhất.” Trên thực tế, chuyện ngủ nghỉ quan trọng đến mức nhiều công ty sẵn sàng trả lương cho nhân viên để đến làm việc mà vẫn được nghỉ ngơi thoải mái. Và mặc dù “văn hoá ngủ” không xa lạ gì trong các văn phòng ở Việt Nam, vẫn còn nhiều nơi còn thiếu không gian nghỉ trưa hợp lý cho nhân viên.

Người trẻ thuộc Gen Z cũng muốn có cây xanh và khí trời trong văn phòng (58%). Lợi ích của việc bổ sung mảng xanh được khẳng định lại trong một nghiên cứu thực hiện gần đây bởi Đại học Harvard trên 10 tòa nhà có năng suất làm việc cao. Qua đó chứng minh được mối quan hệ mật thiết giữa sức khoẻ nhân viên với kết quả kinh doanh, và vai trò của không gian xanh nơi công sở.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, có đến 69% trên tổng số nhân viên nhóm Gen Z cho biết sự cân bằng giữa cuộc sống – công việc và sức khỏe tinh thần là hai điều không thể thiếu khi nói đến môi trường làm việc. Những hoạt động như lớp yoga sau giờ làm, hay các buổi chia sẻ góp ý tích cực nhằm thúc đẩy hành vi lành mạnh trong công sở, có thể dễ dàng bổ sung vào môi trường làm việc.

6. Cách thức xây dựng một văn phòng lý tưởng dành cho Gen Z

Trong bối cảnh đại dịch COVID vẫn đang tiếp diễn, hầu hết các nhân viên đã dần thích nghi (trong một chừng mực nào đó) với cách làm việc tại nhà. Chính vì thế, hơn bao giờ hết, các doanh nghiệp càng cần nỗ lực hơn nữa để tạo ra môi trường làm việc mà ở đó nhân viên cảm thấy muốn đi làm, thay vì phải đi làm.

Đối với Gen Z, danh sách những yêu cầu cho một “văn phòng trong mơ” chắc hẳn không ngắn, nhưng không có nghĩa là bất khả thi. Đầu tiên, đảm bảo văn phòng của bạn thật thoải mái, là nơi mà nhân viên của bạn được là chính mình, không phải chịu sự gò bó của những khuôn mẫu hay dị nghị, và được làm việc theo cách họ muốn.

Bên cạnh đó, môi trường làm việc cần phải chuyên nghiệp, hiện đại, sáng tạo và vui tươi. Hãy tạo ra nhiều không gian khác nhau phù hợp cho những cá tính, công việc và nhiệm vụ khác nhau. Đồng thời cũng cần có những khu vực yên tĩnh và tập trung để nhân viên làm việc độc lập, hoặc khi trao đổi công việc qua mạng (gọi video, họp online,..)

Hãy để nhân viên của bạn sử dụng năng lực sáng tạo của họ và thiết kế những không gian có thể tạo ra được nhiều nội dung. Nhóm nhân viên Gen Z sẽ không tiếc công quảng bá môi trường làm việc “xịn sò” của họ, nhất là khi không gian đó luôn giữ được nét mới mẻ, khơi dậy cảm hứng để họ sáng tạo ra nhiều “nội dung” nhằm chia sẻ trên mạng xã hội hơn.

Đừng quên thêm vào những lựa chọn phục vụ cho nhu cầu ăn uống, như tủ thức ăn vặt hay khu vực quầy ăn tại văn phòng. Nhân viên của bạn sẽ cảm thấy được thấu hiểu và chăm sóc tận tình hơn rất nhiều khi họ không phải đi ra ngoài mua đồ ăn thức uống.

Và cuối cùng, thiết kế môi trường làm việc chú trọng đến sức khỏe tinh thần và thể chất cho nhân viên. Người trẻ thuộc Gen Z vốn chịu nhiều áp lực từ chính họ và từ những người xung quanh. Vì thế, hãy mang lại cho họ một không gian làm việc lành mạnh bằng nhiều cách, như bổ sung các không gian nghỉ ngơi và thư giãn, và chăm lo đến sức khỏe tinh thần của họ.